รู้เรื่องยากับเภสัชจุฬาฯ : ปณิธานปีใหม่ ใส่ใจสุขภาพ

    วันเดือนปีเคลื่อนผ่านไปเร็วมาก รู้สึกเหมือนกับว่าเพิ่งฉลองปีใหม่ปีเสือไปไม่นาน ก็ได้ฉลองปีใหม่ปีกระต่ายกันอีกแล้ว เมื่อวันเวลาผ่านไปเร็ว เราก็ต้องหันมาให้ความสำคัญกับสุขภาพของเรามากยิ่งขึ้น เพราะผ่านไปหนึ่งปีก็เท่ากับแก่ลงไปหนึ่งปี ดังนั้น ปีใหม่นี้ เรามาตั้งปณิธานร่วมกันว่าจะดูแลสุขภาพให้ดียิ่งกว่าเดิมกันดีกว่า

    ที่จริงแล้ว การทำให้สุขภาพดีนั้นไม่ใช่เรื่องยาก เพียงแต่คิดแล้วต้องลงมือทำทันที เริ่มต้นจากลดละเลิกสิ่งต่าง ๆ ที่ทำให้สุขภาพเสื่อมโทรม เช่น สูบบุหรี่ ดื่มเหล้าเบียร์ไวน์ (ที่มากจนเกินเหตุ) กินอาหารที่ไม่ดีต่อร่างกาย เช่น หวาน มัน เค็มจัด รวมถึงผู้ที่ไม่ชอบออกกำลังกาย ชอบกินแล้วนั่งๆ นอนๆ เรื่องเหล่านี้ต้องบอกตัวเองว่า ต้องหยุดโดยทันที เพราะเรื่องดังกล่าวล้วนแล้วแต่เป็นอันตรายต่อสุขภาพแค่เพียงเราหยุดให้ได้ หรือลดลงจากเดิมให้ได้สัก 30-50 เปอร์เซ็นต์จากเดิม เราก็จะมีสุขภาพดีขึ้นอย่างทันตาเห็น

    แต่สำหรับคนที่ไม่มีปัญหาพฤติกรรมข้างต้น ก็นับว่าเป็นผู้ที่ใส่ใจดูแลสุขภาพดีอยู่แล้ว ก็ขอให้ทำเช่นนั้นต่อๆ ไปเรื่อยๆ แต่ก็อาจจะเพิ่มเรื่องงดการกินอาหารแปรรูปลง (หากกินเป็นประจำ) แล้วเพิ่มการกินผักผลไม้สด และควบคุมน้ำหนักให้ได้ในเกณฑ์ปกติ แล้วออกกำลังกายเพิ่มขึ้นอีกสักหน่อย ตามสภาพของร่างกาย เพื่อให้กล้ามเนื้อ หัวใจ หลอดเลือดแข็งแรงยิ่งขึ้น หากออกกำลังกายเป็นประจำจะเห็นได้ชัดว่าร่างกายมีความแข็งแรงมากขึ้น กระปรี้กระเปร่ามากยิ่งขึ้น แต่สำหรับคนที่มีโรคประจำตัวที่ต้องการจะออกกำลังกาย ขอให้ปรึกษาแพทย์ก่อน เพื่อให้เลือกการออกกำลังกายที่เหมาะสม เพื่อความปลอดภัยของชีวิต

    ที่สำคัญทุกคนควร (ต้อง) ตรวจสุขภาพประจำปี สำหรับผู้ทำงานประจำในบริษัทที่มีสวัสดิการดีๆ อาจจะได้รับสวัสดิการเรื่องนี้ แต่หากบริษัทไม่ออกเงินให้ ก็ขอให้คุณต้องยอมเสียเงินเพื่อตรวจสุขภาพประจำปี เพราะเป็นผลดีสำหรับคุณเอง อย่าไปคิดว่าเปลืองเงิน เพราะการตรวจสุขภาพประจำปีช่วยให้เราทราบว่าสุขภาพโดยรวมของเราอยู่ในสภาพเช่นไร อย่าคิดว่าอายุยังน้อย ไม่จำเป็นต้องตรวจสุขภาพประจำปี ขอย้ำว่าเรื่องนี้สำคัญมาก และควรต้องตรวจสุขภาพทุกๆ ปี เพราะอย่างน้อยที่สุดก็สามารถทำให้ทราบว่าเรามีโรคอะไรบ้างหรือไม่ เพราะโรคเรื้อรังหลายโรคจะเริ่มแสดงอาการให้เห็นก่อน หากปล่อยไว้โดยไม่ตรวจสุขภาพ ก็อาจจะทำให้เมื่อเกิดอาการรุนแรง ก็จะสายจนยากจะแก้ไขได้ เช่น ภาวะไขมันในเลือดสูง ความดันโลหิตสูงการทำงานของตับไตผิดปกติเล็กๆ น้อยๆ ก่อนจะรุนแรงถึงขั้นที่ออกอาการหนัก

    การตรวจร่างกายประจำปีสม่ำเสมอจะทำให้เห็นแนวโน้ม และทำให้สามารถเข้าสู่กระบวนการรักษาได้ทันการณ์ดังนั้นควรตรวจสุขภาพประจำปี หรืออย่างน้อยที่สุดก็คือสองปีต่อหนึ่งครั้ง

    มีตัวอย่างให้เห็นเป็นประจำว่า บางคนมีอาการเจ็บหน้าอก เพราะหัวใจขาดเลือด ต้องหามเข้าโรงพยาบาลเป็นการด่วน แล้วเพิ่งรู้ว่าไขมันสูง แต่จริงๆ แล้วไขมันสูงมานานแล้ว ความดันก็สูง แต่ไม่เคยรู้มาก่อน ส่วนเรื่องเบาหวานก็ไม่ต้องพูดถึง บางรายเบาหวานขึ้นตาหรือลงไตเรียบร้อยแล้ว เพราะไม่เคยตรวจสุขภาพประจำปีเลย ทำให้เมื่อเกิดอาการเจ็บป่วยก็มักจะสายเกินแก้แล้ว

    ส่วนคนที่มีโรคเรื้อรัง โรคประจำตัว ก็อย่าไปคิดว่าการรักษาสุขภาพเป็นเรื่องสายไปแล้ว เพราะการใส่ใจสุขภาพไม่มีคำว่าสายเกินไป ตรงกันข้าม ยิ่งรู้แล้วว่าตนเองมีปัญหาอะไรก็ควรใส่ใจเป็นพิเศษ คนที่เป็นความดัน อาจจะให้ของขวัญปีใหม่ตัวเองเป็นเครื่องวัดความดัน วัดเช้าวัดเย็นเพื่อดูความดันของเราว่าอยู่ในเกณฑ์หรือไม่ คนเป็นเบาหวานก็ซื้อที่ตรวจน้ำตาลติดบ้านไว้ อาจไม่ต้องเจาะนิ้ว เพื่อวัดน้ำตาลทุกวัน แต่ถ้าวันไหนรู้สึกกินมาก ก็เจาะเลือดวัดน้ำตาล จะได้รู้ว่าน้ำตาลขึ้นสูงไปแค่ไหนเพื่อจะได้ระมัดระวังการกินมากขึ้น

    ส่วนคนที่ต้องกินยาประจำตามที่แพทย์สั่ง ก็ต้องกินยาอย่างเคร่งครัด ยิ่งเป็นโรคเรื้อรังบางโรค แต่ผู้ป่วยไม่มีอาการผิดปกติใดๆ ทำให้ผู้ป่วยบางรายคิดว่าไม่จำเป็นต้องกินยาต่อเนื่องอีกแล้ว ซึ่งแบบนี้นับว่าทำผิดต่อตัวเองมาก เพราะการไม่กินยาตามที่แพทย์สั่ง คือการไม่ดูแลตัวเอง แล้วที่สำคัญคือทำให้โรคกลับมาได้ เพราะฉะนั้นต้องกินยาตามคำสั่งแพทย์โดยเคร่งครัด ส่วนสมุนไพร อาหารเสริมที่โฆษณาขายกันโครมๆ ก็ขอให้ศึกษาให้ดีก่อนซื้อมากิน เพราะอาจทำให้เกิดปัญหาต่อสุขภาพตามมาได้โดยเฉพาะพวกที่ไม่ได้รับอนุญาตจาก อย.

    สรุปว่า ปีใหม่แล้ว อย่าลืมใส่ใจสุขภาพให้มากขึ้น ลดละเลิกสิ่งที่ไม่ดี กินอาหารมีคุณภาพ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ตรวจสุขภาพประจำปี ส่วนผู้มีโรคประจำตัว ต้องไม่ลืมกินยาตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด หากมีข้อสงสัยเรื่องยา สามารถปรึกษาเภสัชกรได้เสมอ ขอให้ทุกท่านสุขภาพแข็งแรงตลอดปี 2566 และตลอดไป

รศ.ภญ.ดร.ณัฏฐดา อารีเปี่ยม และ ผศ.ภก.ดร.บดินทร์ ติวสุวรรณ

คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย